İşletme İlkeleri 2. Ünite Özet

Burak
Aralık 7, 2015

Ünite 2: İşletmeler ve Özellikleri

İşletmenin Amaçları

İşletme amacı, örgütün bütün olarak benimsediği ve gerçekleştirmeye çalıştığı, geleceğe yönelik, işletme ile ilgili ulaşılmak istenilen ekonomik ve sosyal nitelikli hedefler olarak tanımlanabilir.

İşletme amaçları belirlenirken dikkat edilmesi gereken konular,

  • Amaçlar işletmeye özel olmalıdır.
  • Amaçlar ölçülebilir olmalıdır.
  • Amaçlar ulaşılabilir olmalıdır.
  • Amaçlar gerçekçi olmalıdır.
  • Amaçlar zaman sınırlı olmalıdır.
  • Amaçlar birbiri ile uyumlu olmalıdır.
  • Amaçlar üzerinde uzlaşılmış olmalıdır.
  • Amaçlar belirgin olmalıdır.

Amaçların Sınıflandırılması

İşletmelerin amaçları üç aşamada incelenebilir. Bunlar genel amaçlar, stratejik amaçlar ve özel amaçlardır. Genel amaçlar, işletmelerin kuruluş aşamasında aldıkları ve işletmenin yönünü belirleyen kararlardan oluşurken; stratejik amaçlar ise genel amaçlara ulaşmak için izlenilecek yolları ve işletmenin faaliyetine ilişkin bir takım kararları içerir. Özel amaçlar ise işletmenin tüm çevresini kapsayan ve işletmelerin kâr amaçlarının yanında sosyal amaçlarını da içeren birtakım kararlardan olur.

İşletmenin Fonksiyonları

İşletmeler, temel amaçları olan kâr sağlama amacını gerçekleştirebilmek ve varlıklarını sürdürebilmek için yönetim, üretim, pazarlama, insan kaynakları, finansman, muhasebe, halkla ilişkiler ve araştırma-geliştirme fonksiyonlarını başarılı ve birbirine uyumlu biçimde yerine getirmelidirler.

Yönetim, belirlenmiş işletme hedeflerine ulaşabilmek ve işleri etkin ve verimli yapabilmek amacıyla sınırlı işletme kaynaklarını ve yeterli iş gücünü kullanarak planlı bir şekilde iş görme faaliyetidir.

Üretim, işletmelerde ürün veya hizmetlerin ortaya çıkarılması için yapılan faaliyetlerin tümüne denir.

Pazarlama, bir satın alama sürecindeki tüketici ihtiyaç ve isteklerini belirleme ve karşılamaya yönelik tüm faaliyetlerdir. Üretilen ürünün hedef pazarın ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayabilmesi için işletmeler dört temel pazarlama karması (ürün, dağıtım, fiyatlandırma ve pazarlama iletişimi)’ni planlı ve koordineli bir şekilde yönetmelidir.

İnsan kaynakları, organizasyon için en etkili insan gücünü bulmak, geliştirmek ve bunun sürekliliğini sağlamak amacıyla ortaya konan faaliyetler bütününe insan kaynakları yönetimi adı verilir.

Finansman, terim olarak ‘fon sağlama’ anlamına gelmektedir. İşletmelerin iki çeşit finansman kaynağı vardır. Birincisi işletme sahiplerinden ve hissedarlardan sağlanan ‘öz kaynaklardır’. İkincisi ise kredi kuruluşlarından sağlanan borçlar, yani ‘yabancı kaynaklardır’.

Muhasebe, işletme faaliyetleri hakkında parasal bilgilerin rakamsal olarak belirlenmesi, kaydedilmesi, özetlenmesi, değerlendirilmesi ve ilgili paydaşlara aktarılması sürecidir.

Halkla ilişkiler, işletmenin olumlu bir imaja sahip olabilmesi için gerekli tanıtım politikasının saptanması ve bütün paydaşlarla doğru bilgi akışının sağlanması için yürütülen faaliyetlerdir. İşletmelerde halkla ilişkiler faaliyetlerinin etkili bir biçimde yürütülmesi için; karşılıklı yarar ilkesi, süreklilik ilkesi, doğruluk ilkesi, planlılık ilkesi göz önünde bulundurulmalıdır.

Araştırma ve Geliştirme, işletmelerin büyüme ve gelişmesinde önemli rol oynayan faaliyetlerdir. Bu faaliyetler doğrudan işletme fonksiyonlarının tümünü etkilemektedir.

İşletmelerin Çevre İlişkileri

İşletmelerin çevresi iç çevre, sektörel çevre, ulusal çevre ve uluslararası çevre olmak üzere dört başlık altında incelenebilir. İşletmenin iç çevresini ‘işletme sahipleri, ortaklar, yöneticiler ve çalışanlar ’ işletmelerin sektörel çevresini ‘ tüketiciler, tedarikçi işletmeler, ikame ürünler ve rakipler ’ işletmenin ulusal çevresini ‘ devlet, toplum ve kurumlar’ işletmenin uluslararası çevresini ise ‘ gidilen ülke pazar ve tüketicileri, gidilen ülkedeki resmi kurumlar, gidilen ülkedeki ekonomik ve ticari anlaşmalar, çok uluslu işletmeler ’oluşturur.

İşletmelerin Sorumlulukları

İşletmelerin sorumlulukları genel olarak üçe ayrılır; işletmelerin sosyal sorumlulukları, işletmelerin ahlaki sorumlulukları ve işletmelerin çevreye karşı sorumluluklarıdır.

Sosyal sorumluluk faaliyetleri aracıyla;

  • İşletmeler kendi saygınlıklarını artırırlar.
  • Markanın itibarı, sürekliliği ve tanınırlığı daha da artar.
  • Nitelikli personelin işletmeye çekilmesi, çalışanlar ile daha sıkı bağların kurulması ve çalışan sadakatinin arttırılması,
  • Müşteri bağlılığının artması,
  • İşletmelerin daha iyi şartlarda borçlanması ve hisse senedi değerinin artması sağlanır.

İşletmelerden beklenen etik değerler; kaliteli ürün üretmek, yalan söylememek, dürüst olmak, tüketiciye yanıltıcı bilgiler vermemek, şeffaflık, tarafsızlık vb. etik olmayan kararları önlemek için;

  • İşletme içi etik kurallar oluşturulmalıdır.
  • Etik kurallar ve etik kuralların önemi çalışanlara benimsetilmelidir.
  • Yapılacak davranışın etik olup olmadığı konusundaki belirsizliklerde karar vermekten kaçınılmalıdır.
  • Etik dışı ve yasa dışı çalışmalar ve anlaşmalar ortaya çıkarılmalıdır, işletme içi denetimler yapılmalıdır.
  • Etik dışı davranan kişiler cezalandırılmalıdır.
  • İşletmeye yarar sağlama durumu olsa bile etik dışı davranışlar ve eylemler işletme tarafından kabul

İşletmenin çevreye karşı sorumlulukları; işletmenin iç çevreye karşı sorumlulukları (çalışanlar, hissedarlar ve yatırımcılar) ve işletmenin dış çevreye karşı sorumlulukları (tüketiciler ve müşteriler, resmi kurumlar ve doğal çevre) olarak ikiye ayrılır.

İşletmelerin çevre ile ilgili alması gereken önlemler;

  • İşletmeler atık malzemelerin geri kazanılmasını sağlayacak çevre ile uyumlu teknolojiler kullanmalıdır.
  • Geri kazanım imkânı olmayan ürünler gerekli makamlara teslim
  • Tehlikeli ürün kullanan ve üreten işletmeler çevre mevzuatına uymalı ve sigorta yaptırmalıdır.
  • Hava kirliliğini önlemek için çevre ile uyumlu tedbirler alınmalıdır.
  • Su kirliliğini önleme amaçlı çevre ile uyumlu arıtma tesisleri kurulmalıdır.
  • İşletme içi zararlı atıklar kanunca belirtilen yerlere teslim

Sosyal Sorumluluğun Raporlanması

Finansal olmayan performansı raporlamak zordur. Sosyal sorumluluk raporları farklı paydaşların finansal ve finansal olmayan beklentilerini karşılamak için harcanan ortak çabayı ifade eder. Finansal raporlamada olduğu gibi, sosyal sorumluluk raporlaması da güvenilir, tutarlı ve karşılaştırılabilir olmalıdır. Bunun içinde önceden belirlenmiş standartlara uygun raporlama yapılmalıdır. Etkili sosyal sorumluluk raporları;

  • Doğru, şeffaf ve güvenilir olmalı,
  • İşletmenin faaliyetlerini işletme amaçları ve stratejileri kapsamında tanımlamalı,
  • En iyi uygulamalara ve geniş çapta kabul görmüş standartlara referans vermeli,
  • Kendi performans değerlendirmelerini yapabilmeleri için paydaşlara uygun ayrıntılar sunmalı,
  • Gelecekteki performansı ölçmek için temel oluşturmalıdır.

1997’de kurulan Küresel Raporlama Girişimi bir kurumun ekonomik,  çevresel  ve  sosyal  performansına  dair  genel kabul görmüş bir raporlama çerçevesi olarak kabul edilebilir. GRI yönergeleri, işletmelere kurumsal sorumluluk performansları hakkında dengeli bir resim sunmalarına yardım eder, kurumsal sorumluluk raporlarının karşılaştırılabilirliğini artırır, paydaşlar arası iletişimi kolaylaştırır. GRI yönergesinde performans göstergeleri üç boyutta incelenmektedir;

  1. Ekonomik Performans Göstergeleri: Sürdürülebilirliğin ekonomik boyutu, bir kuruluşun paydaşlarının ekonomik statülerinde oluşturduğu değişiklikler ile yerel ulusal ve ekonomik sistemde yarattığı etkilerle ilişkilidir.
  2. Sosyal Performans Göstergeleri: Sürdürülebilirliğin sosyal boyutu, kuruluşun içinde bulunduğu sosyal sistem ve kendi çalışanları üzerindeki etkileri ile
  3. Çevre Performans  Göstergeleri: Sürdürülebilirliğin çevresel boyutu, kuruluşun ekosistemler, toprak, hava ve su gibi canlı ve cansız doğal sistemler üzerindeki etkilerini ele alır.

Küresel İlkeler Sözleşmesi; insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve yolsuzluk konularında belirlenen on ilkeden oluşmaktadır;

İnsan Hakları İlkeleri;

  1. İş dünyası ilan edilmiş insan haklarını desteklemeli ve bu haklara saygı duymalı
  2. İş dünyası ilan edilmiş insan hakları ihlallerinin suç ortağı olmamalı

Çalışma Standartları İlkeleri;

  1. İş dünyası çalışanların sendikalaşma ve toplu müzakere özgürlüğünü desteklemeli
  2. Zorla zorunlu işçi çalıştırılmasına son verilmeli
  3. Her türlü çocuk işçi çalıştırılmasına son verilmeli
  4. İşe alım ve işe yerleştirmede ayrımcılığa son verilmeli

Çevre İlkeleri;

  1. İş dünyası çevre sorunlarına karşı ihtiyati yaklaşımları desteklemeli
  2. İş dünyası çevresel sorumluluğu arttıracak her türlü faaliyete ve oluşuma destek vermeli
  3. İş dünyası çevre dostu teknolojilerin gelişmesini ve yaygınlaşmasını desteklemeli

Yolsuzlukla Mücadele;

  1. İş dünyası rüşvet ve haraç dâhil her türlü yolsuzlukla savaşmalı

Güz Dönem Sonu Sınavı
08.01.2022
0
Gün
0
Saat
0
Dakika
0
Saniye

Üye OlŞifremi Unuttum