İdari Yargı 1.Ünite ders notları

ADMİN
Mayıs 7, 2020

1. Kamu yönetiminin denetlenmesi neden gereklidir?
Cevap: Kamu yönetiminin hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun hareket etmesinin sağlanması için denetlenmesi gerekmektedir.

2. Denetim ne demektir?
Cevap: Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısına göre denetim: Kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyet ve işlemlerinde hataların önlenmesine yardımcı olmak, çalışanların ve kuruluşların gelişmesine, yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesine rehberlik etmek amacıyla; hizmetlerin süreç ve sonuçlarını mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre; tarafsız olarak analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek; kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek, elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere duyurmaktır.” Kısaca bir
işin usulüne uygun yapılıp yapılmadığının incelenmesi olarak tanımlanan denetim kavramı, kamu yönetiminde, yönetim faaliyetinin hukuka, hizmet gereklerine ve kamu yararına uygun olarak ifa edilip edilmediğinin tespiti olarak tanımlanabilir.

3. Kamu yararı ne demektir?
Cevap: Kamu yararı, toplumun ihtiyaçlarıyla ilgili olan ve tatmin edildiğinde topluma sağlanan yarardır.

4. Kamu yönetiminin denetim türleri nelerdir?
Cevap: Kamu yönetiminin denetimi, çeşitli ölçütlerle sınıflandırılmaktadır. Yönetimin kendi iç işleyişini denetlemesine iç denetim; bir başka kuruluş tarafından denetlenmesine ise dış denetim denilmektedir. Denetimin yapıldığı döneme göre bakıldığında ise şöyle bir ayırım yapılmaktadır: Ön denetim, anında denetim ve sonradan yapılan denetim. Yönetimin iş ve işlemlerinin gerçekleştirilmesinden evvel denetlenmesi ön denetim; işin yapıldığı sırada denetlenmesi anında denetim; geçmiş faaliyetlerin denetlenmesi ise sonradan yapılan denetim olarak adlandırılmıştır.

5. Denetim türleri, denetleyenler açısından kaça ayrılır?
Cevap: Denetim türlerine, denetleyenler açısından bakıldığında şöyle bir ayırım yapmak mümkündür: Kamu denetimi, idari denetim, parlamento denetimi ve yargısal denetim.

6. Kamuoyu ne demektir?
Cevap: Kamuoyu, “belli bir zamanda, belli bir tartışmalı sorun karşısında, bu sorunla ilgilenen önemli sayıdaki insanın birleşmiş kanaatlerinin siyasi iktidarı belli oranda etkileyecek şekilde ifade edilmesi” olarak tanımlanmaktadır. Daha isabetli bir tanım ise şöyledir: “Kamuoyu, kendini etkin olarak duyuran kanaattir.”

7. Baskı grupları ne demektir?
Cevap: “Ortak çıkarları etrafında birleşen ve bunları gerçekleştirmek için siyasi ve idari otoriteler üzerinde etki yapmaya çalışan örgütlü ve bilinçli gruplar” olarak tanımlanan baskı grupları, kamuoyu oluşumunda görev üstlenmektedirler.

8. Seçimlerin denetimde rolü nedir?
Cevap: Seçimler, halkın kamu yönetimine doğrudan müdahale ettiği önemli bir denetim yoludur. Çünkü yetersiz bulunan yönetim kadrosu seçimlerde değiştirilmektedir.

9. Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları nasıl tanımlanabilir?
Cevap: Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından seçilen kamu tüzel kişileridir.

10. Bilgi edinme hakkının kamu denetimi açısından işlevi nedir?
Cevap: Kamu yönetimine saydamlık ve açıklığın gerçekleşmesi için, bireylerin idarenin işleyişine ilişkin bilgi ve belgelere her zaman ulaşmaları mümkün olmalıdır. Bilgi ve belgelere ulaşma imkânı, kamu yönetiminin faaliyetlerinden haberdar olmayı ve varsa usulsüz, hukuka aykırı iş ve işlemleri öğrenmeyi sağlayacaktır. Halkın hatalı işlemleri öğrenme ihtimali, yönetimi dikkatli davranmaya sevk edeceği için dolaylı bir denetim yapılmaktadır. Ayrıca yönetimin yanlışlarının halk tarafından öğrenilmesi, halkın tepkisini çekecek; çeşitli yollarla yönetime karşı yanlışlığın düzeltilmesi için baskı yapılacaktır. Bu sebeple bilgi edinme hakkı, kamu denetiminin temel araçlarından birisidir.

11. Adli kovuşturma nedir?
Cevap: Adli Kovuşturma, suç isnadıyla Cumhuriyet Savcılarınca hazırlanan iddianamenin kabulünden hükmün kesinleşmesine kadar adli makamlarca yürütülen kovuşturmadır.

12. Adli soruşturma ne demektir?
Cevap: Adli soruşturma, işlenmiş ya da işlenmesi muhtemel bir suç hakkında Cumhuriyet Savcılarınca yapılan incelemedir.

13. İdarî soruşturma ne demektir?
Cevap: İdarî soruşturma, idare tarafından idari düzene aykırı eylem ve işlemlerin tespiti amacıyla yapılan incelemedir.

14. Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, kamu yönetiminin denetimi açısından işlevi nedir?
Cevap: Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, kamu yönetiminin halk tarafından denetlenmesini sağlayan bir başka araçtır. Bu yolla yönetime talepler iletilebilir; istenmeyen kararların değişmesi veya kaldırılması için ikazda bulunulabilir.

15. 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa göre, toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma kuralı nedir?
Cevap: 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa göre, herkes izin almadan toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkında sahiptir; ama toplantıdan en az 48 saat önce Kanun’a göre oluşması gereken düzenleme kurulu tarafından mülki amirlere bildirimde bulunma zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca mülki amirler tarafından belirlenen yer ve güzergâh dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü yapmak mümkün değildir.

16. Toplantı veya yürüyüşler hangi hallerde ertelenebilir veya yasaklanabilir?
Cevap: 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 17.maddesine göre bölge valisi, vali veya kaymakam, milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla belirli bir toplantıyı bir ayı aşmamak üzere erteleyebilir veya suç işleneceğine dair açık ve yakın tehlike mevcut olması hâlinde yasaklayabilir.

17. Dilekçe hakkı ne demektir?
Cevap: Anayasanın 74. maddesine göre, vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.

18. Karşılıklılık esası ne demektir?
Cevap: Karşılıklılık esası, yabancı kişilerin Türkiye’de bir haktan yararlanabilmesini, yabancı kişinin uyruğu olduğu ülkede aynı haklardan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yararlanabiliyor olması şartına bağlayan ilkedir.

19. Zımnî ret ne demektir?
Cevap: Zımnî ret, idareye yapılan başvurunun altmış gün içinde cevaplanmaması halinde reddedilmiş sayılmasıdır.

20. İdarenin kendini denetlemesi neden önemlidir?
Cevap: Kamu yönetiminin işleyişinin hukuk kurallarına uygun olması, Anayasa emri olduğu için, işleyişteki hukuka aykırılıkların tespiti ve önlenmesi, idarenin görevidir. Kamu yönetimi Anayasal zorunluluğa uyması halinde, yukarıda sayılan denetim yollarına ve yargı makamlarına gerek kalmaksızın kişilere hizmet sunulabilecektir. Yönetimin işleyişinin hizmet gereklerine ve hukuka uygun olması halinde, diğer denetim yolarına başvurulsa dahi sonuç alınamayacak, bir süre sonra idareye duyulan güven oranında uyuşmazlıklar azalacaktır. Bu sebeple idarenin kendisini denetlemesi önem taşımaktadır.

21. İdari denetim ne şekilde gerçekleşir?
Cevap: İdari denetim, idari birimin içerisinde olabileceği gibi bir idari birimin diğerini denetlemesi şeklinde de olabilir. Aynı birim içindeki denetim hiyerarşik denetimdir. Üst makamlar, astlarını şikâyet üzerine veya doğrudan denetleyerek gereken işlemleri tesis edebilirler. Bilindiği üzere bakanlıklarda ve bazı kurumlarda denetimle görevli teftiş kurulları mevcuttur. Merkezi yönetimin yerinden yönetim idareleri üzerindeki denetim yetkisi ise idari vesayet olarak adlandırılmaktadır. Yerinden yönetim idarelerinin kendi aralarındaki denetim ilişkisi de dışarıdan yapılan idari denetimdir.

22. Hiyerarşik denetim ne demektir?
Cevap: Hiyerarşik denetim, aynı tüzelkişilik içinde üstün ast üzerinde sahip olduğu hiyerarşik güçten kaynaklanan, emir verme, işlemlerini denetleme ve memuriyet durumuna ilişkin işlemler yapma yetkilerini içeren denetim yetkisidir.

23. İdari vesayet ne demektir?
Cevap: İdari vesayet, merkezi idarenin, idarenin bütünlüğü ilkesi gereğince yerinden yönetim idareleri üzerinde sahip olduğu denetim yetkisidir.

24. Yargısal denetim ne demektir?
Cevap: Yargısal denetim, kamu yönetiminin hukuka uygun işlemesinin sağlanmasında diğer denetim yollarının yetersiz ya da etkisiz kalması halinde gerçekleşen denetimdir.

25. Yargısal denetim ne şekilde gerçekleşir?
Cevap: Yargısal denetim ya hukuka aykırı idari işlemlerin iptali ya da idari işlem ve eylemlerden zarar görenlerin zararlarının tazmini yoluyla gerçekleşmektedir.

Güz Dönem Sonu Sınavı
08.01.2022
0
Gün
0
Saat
0
Dakika
0
Saniye

Üye OlŞifremi Unuttum