2. Ünite – Avrupa Birliği Hukukunu anlatır
AB hukuku “entegrasyon hukuku” olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu açıdan ele alındığında bu hukuk sistemi federal ya da konfederal bütünleşme olgusuna kadar uzanan bir sürecin hukuksal altyapısını düzenler. Dolayısıyla AB hukuku Birlik’e üye devletlerin ulusal egemenlik yetkilerinin bir bölümünü örgüte devretmeleri üzerine kuruludur. Bu sonuç, AB hukuk normlarının üye devletlerde zorunlu biçimde uygulanmaları gereğini gündeme getirir. Buna karşılık uluslararası hukuk devletlerin egemen eşitliği üzerine kuruludur ve egemen yetkilerin devri söz konusu değildir.
Bu ünitenin ilk amacı, yeni hukuk düzeninin geleneksel uluslararası hukuktan farklılıklarını ortaya koymaktır.
Yine uluslararası hukuktan farklı olarak AB hukuku, kendine özgü kimi özellikleri olan bir hukuktur. İşte bu nedenle bu ünitenin amaçları arasında anılan özellikleri de vurgulamak gerekmiştir. Bunlar; AB hukukunun uluslarüstü niteliği, AB hukukunun üye ülkeler hukuk düzenlerine önceliği, kimi durumlarda AB hukukunun, başkaca bir iç hukuk düzenlemesine gereksinme duymaksızın üye devletlerde doğrudan doğruya uygulanması ve doğrudan etki doğurması gibi uluslararası hukukun yabancısı olduğu konulardır.
AB hukuk sisteminin kendine özgü kaynakları vardır. Zaten AB hukuk sistemi bu kaynaklara dayalı olarak kalıcılığını sürdürür. Bunların ilki ve en önemlisi, birincil kaynak dediğimiz ve üye devletler tarafından imzalanan “kurucu antlaşmalar”dır. Bunlar Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu’nun kurucu antlaşmalarıdır. Ancak, ilerleyen yıllarda bu antlaşmaların günün koşullarına uyarlanması için değiştirilmeleri ve güncellenmeleri gerekmiştir. İşte, Katılma Antlaşmaları, Tek Avrupa Senedi, Maastricht Antlaşması, Amsterdam Antlaşması, Nice Antlaşması gibi kimi antlaşmalar bu üç kurucu antlaşmayı zaman içinde değiştirmişlerdir. Bu antlaşmalar da AB hukukunun birincil kaynakları arasında yer almaktadır. Günümüzde tüm bu Antlaşmaların yerini alan Avrupa Birliği Antlaşması ile Avrupa Birliği’nin işleyişine Dair Antlaşma, AB hukukunun birincil kaynaklarıdır.
Birincil hukuk normları olan “antlaşmalar” dışında, AB hukukunun yine kendine özgü “ikincil hukuk normları” vardır. Tüzükler, yönergeler ve kararlar olarak anılan bu normlar, belli bir hiyerarşik sıralama ile yöneldiği devletleri, AB kurumlarını ve gerçek ya da tüzel kişileri bağlarlar. Tüzükler (réglements), ulusal parlamentolardan çıkmış yasalar gibi hukuksal sonuç doğururlar ve uygulanmaya konulmak bakımından bir ulusal norma gereksinme duymazlar. Yönergeler (directives), varılacak sonuçlar bakımından üye devletleri bağlar ancak üye devletlere bu yönergeleri uygulamak bakımından bir iç hukuk düzenlemesi yapma olanağı tanımıştır. Kararlar (décisions) ise yöneldiği gerçek ya da tüzel kişileri doğrudan bağlar. AB hukuk sistemi içinde son derece önemli olan bu ikincil hukuk kaynaklarının okurlara anlatılması da bu ünitenin bir başka amacıdır.
